TCMB: Enflasyonu gıda yükseltti

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 'Aylık Fiyat Gelişmeleri' raporunu yayımladı. Raporda Mart ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,02 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun 1,16 puan yükselerek yüzde 11,29 olduğu hatırlatıldı. Raporda bu dönemde, Mart ayı Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti’nde belirtildiği üzere, gıda yıllık enflasyonu bir önceki yıldaki düşük bazın da etkisiyle tüketici enflasyonundaki yükselişin temel belirleyicisi olduğu belirtildi. Öte yandan, enerji fiyatları petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak düştü. Hizmet enflasyonundaki yüksek seyir devam ederken Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkisiyle temel mal enflasyonunda genele yayılan bir artış gözlendi. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerindeki yükseliş sürdü.

Raporda şu ifadeler yer aldı: "Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,02 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,16 puan yükselerek yüzde 11,29 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları 0,8 ve 0,9 puan artarak sırasıyla yüzde 9,07 ve 9,46 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal ve hizmet gruplarının katkısının sırasıyla 0,85, 0,45 ve 0,10 puan arttığı, enerji grubunun katkısının ise 0,22 puan azaldığı görülmüştür. Alkol-tütün grubunun katkısında ise bir değişim olmamıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimdeki yükselişin sürdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde hem hizmet hem de temel mal grubunda enflasyonun ana eğilimi yukarı yönlü bir seyir izlemiştir.
Mart ayında hizmet fiyatları yüzde 0,63 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,27 puan yükselerek yüzde 8,64 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma ve diğer hizmetler gruplarında yükselirken kalan gruplarda yatay seyretmiştir. Ulaştırma grubunda fiyatlar taksi ve dolmuş ücretlerine bağlı olarak artmıştır. Diğer hizmetlerdeki yükselişte paket tur fiyatlarındaki yükseliş (aylık yüzde 6,82) öne çıkmıştır. Ayrıca bu grupta, kur etkilerinin yanında genel enflasyondaki yüksek seyre bağlı olarak, özellikle bakım-onarım, sağlık ve eğitim hizmetleri enflasyonunda yükseliş gözlenmiştir. Kirada ise yıllık enflasyon yüzde 9,40 ile yüksek seviyesini korumuştur.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mart ayında 1,63 puan artarak yüzde 10,46’ya ulaşmıştır. Bu dönemde alt gruplar genelinde Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür. Giyim ve ayakkabı fiyatlarında Mart ayında tarihsel ortalamaların belirgin olarak üzerinde bir fiyat artışı gerçekleşmiştir. Dayanıklı tüketim malı fiyatları ise otomobil grubu (aylık yüzde 3,97) öncülüğünde yükselmiştir. Ayrıca, Şubat ayında gerçekleşen geçici vergi indirimine rağmen, mobilya ve beyaz eşya fiyatlarında da artışlar gözlenmiştir. Bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışında kalan temel mallarda fiyatlar kur geçişkenliği ile kayda değer bir artış göstermiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,19 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu gelişmede ilaç, bakım-onarım, kişisel bakım ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat artışlarının etkisi öne çıkmıştır.

Enerji fiyatları Mart ayında yüzde 0,95 oranında azalmıştır. Uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 2,61 ve 1,27 oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, su ve doğalgaz fiyatlarında artış gözlenmiştir. Böylelikle, geçen yılın Haziran ayından bu yana yükselmekte olan enerji grubu yıllık enflasyonu bu dönemde yüzde 12,19’a gerilemiştir. Mart ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar yüzde 1,93 oranında artmış, yıllık enflasyon 3,81 puan yükselerek yüzde 12,53’e ulaşmıştır. Bu gelişmede, taze meyve grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yükselişin yanı sıra düşük baz etkisi belirleyici oldu. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı ve beyaz et ile pirinç ve bakliyat gruplarında yüksek fiyat artışları dikkat çekmiştir. Bu dönemde, işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışı yüzde 0,93 ile yüksek seyretmeye devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,28 olarak gerçekleşmiştir. Mart ayında, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu da 1,35 puan artış göstermiştir".

Yİ-ÜFE

Merkez Bankası'nın raporunda Yİ-ÜFE ilgili olarak ise "Yurt içi üretici fiyatları Mart ayında yüzde 1,04 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,73 puan yükselerek yüzde 16,09’a ulaşmıştır. Bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarının gecikmeli etkileri belirleyici oldu. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 18,01’e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 13,21’e ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise yüksek seviyesini korumuştur.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mart ayında tüm alt gruplarda genele yayılan fiyat artışları gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarında demir-çelik, tekstil, petrokimya ve kâğıt-mukavva ürünlerindeki fiyat artışları belirleyici oldu. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya; dayanıksız tüketim malı fiyatları ise giyim-tekstil, et ürünleri ve ilaç kaynaklı olarak yükselmiştir. Bu dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise motorlu kara taşıtları ile bunların parça ve aksesuarları belirleyici oldu. Sonuç olarak bu dönemde, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini sürdürmüştür" denildi.