Yeni Anayasa'da asker ve HSYK'nın yeri

AK Parti'nin Meclis'e getirmeyi planladığı Anayasa paketine, Başbakan Erdoğan başkanlığında dün yapılan toplantıda son şekli verildi. Başbakanlık Merkez Bina’daki toplantı 4.5 saat sürdü. AK Parti Grup Başkan Vekili Bekir Bozdağ, toplantının ardından yaptığı açıklamada, "Son kontroller yapıldı. Çalışmalar tamamlandı. Madde sayısı ve muhteva hakkında bir şey söyleyemem. Muhalefetten randevu talepleri Adalet Bakanı Sadullah Ergin tarafından istenecek" dedi. Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, Adalet Bakanı Ergin ve Bozdağ'dan oluşacak bir heyet, CHP, MHP ve BDP'nin yanı sıra SP, DSP ve BBP'yi ziyaret ederek destek isteyecek.

HSYK’NIN YAPISI DEĞİŞECEK

Başbakan Yardımcıları Cemil Çiçek, Bülent Arınç, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Haluk İpek, TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, AK Parti Adana Milletvekili Ömer Çelik'in katıldığı toplantıda Erdoğan'a anayasa değişikliği konusunda hazırlanan son metin aktarıldı. Buna göre, HSYK'nın, tarafsızlık, objektiflik, şeffaflık ilkeleri temelinde uluslararası belgeler ışığında geniş tabanlı temsil esasına göre yeniden yapılandırılması, kararlarına karşı etkili itiraz sisteminin getirilmesi ve yargı yolunun açılması hedefleniyor. Buna göre Kurul'un üye sayısının 20 veya 21 olacak. HSYK, geniş tabanlı temsil esasına göre oluşturulacak, 2 veya 3 daire seklinde yapılandırılacak. Yargının tümünün temsil edilebilmesi amacıyla, birinci sınıf hakim ve savcıların yanı sıra Türkiye Adalet Akademisi, hukukçu öğretim üyeleri ile avukatların da HSYK'da temsili sağlanacak.

ASKERE SİVİL YARGI YOLU

Hükümetin, yargı reformu taslağında da yer alan Yüksek Askeri Şura'nın ihraç kararları ve HSYK kararlarının yargı denetimine açılması planlanıyor. CHP'nin Anayasa Mahkemesi'ne götürerek iptal ettirdiği askerlere sivil yargı yolunu açan yasayla paralel olarak bir Anayasa değişikliği düşünülüyor. Bu kapsamda askerlerin yargılanmasını düzenleyen Anayasa'nın 145. maddesinde değişikliğe gidilecek. Askeri suçlar dışındaki eylemler, sivil yargıda görülebilecek. Parti kapatma zorlaştırılacak. "Siyasi partilerin uyacakları esaslar" başlıklı 69. madde iki şekilde formüle edildi. Partilerin kapatılmasına 1961 Anayasası'nda olduğu gibi Meclis karar verecek. Parti kapatmalarını Venedik Kriterleri çerçevesinde zorlaştıran hükümler konulacak. Bu düzenlemeyle, şiddet ve teröre bulaşmadığı sürece partiler kapatılamayacak. Dava açma usulü de değişecek. Dava açılmasına Meclis ya da yine mevcut haliyle Anayasa Mahkemesi karar verebilecek.

Vatandaş hukuku güçlenecek

Anayasa’nın, "Temel hak ve hürriyetlerin niteliği" başlıklı 12. maddesine, "İnsan haysiyetine dokunulamaz" hükmü eklenerek, yasalar ve idarenin eylemlerine yeni sınır getirilecek. Buna göre, yasalar, mahkeme kararları insan onurunu zedelemeyecek nitelikte olacak. Gözaltında onur kırıcı davranışların karşılığı Anayasal suç olacak.

KİŞİSEL VERİ KORUNMASI

"Kişi hürriyeti ve güvenliği" başlıklı 19. maddeye, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hüküm eklenecek. Buna göre, kişisel bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen bir sebebe dayalı olarak kullanılabilecek. Kişi kendi hakkındaki bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenebilecek. "Yerleşme ve seyahat hürriyeti" başlıklı 23. maddeye, "Yurtdışı yasakları ancak mahkeme kararıyla verilebilir" hükmü eklenecek. Böylece, özellikle vergi cezalarında kişilere yurtdışı yasağının önüne geçilmiş olacak. Anayasa’nın "hakların korunmasıyla" ilgili bölümüne Kamu Denetçiliği Kurumu'na ilişkin madde eklenecek. Bu kurum, vatandaşla kamu kurumları arasındaki sorunlarda ‘ombudsmanlık’ rolü üstlenecek.

MEMURA GREV HAKKI

Anayasa’daki, "işçi" ifadesi, "çalışan" olarak değiştirilecek. Memurlara toplu sözleşme ve grev hakkı tanınacak. Maddenin reform paketine konulmasıyla, kamu desteğinin yükseltilmesi amaçlanıyor.